Maymun Çiçeği Virüsü (Monkeypox) Nedir?
Monkeypox, halk arasında bilinen adıyla maymun çiçeği, ateş, halsizlik ve ciltte kabarıklık gibi semptomlara yol açan bulaşıcı bir zoonotik hastalıktır. Bu hastalığın nedeni, Poxviridae ailesine ait Orthopoxvirus türünden bir virüstür. Orthopoxvirus, insanlarda, memeli hayvanlarda ve bazı omurgasızlarda enfeksiyonlara yol açabilir. Bu virüs ailesine ait diğer hastalıklar arasında çiçek hastalığı, sığır çiçeği ve camelpox yer alır. Özellikle çiçek hastalığı, 1980’lerde yapılan başarılı aşılama kampanyaları sayesinde ortadan kaldırılmıştır.
Maymun çiçeği hastalığı, Batı ve Orta Afrika’da yaygın olarak görülmekte olup, zamanla diğer bölgelere de yayılmıştır. Hastalığın klinik belirtileri çiçek hastalığına benzer, ancak bulaşma oranı daha düşüktür. Çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşılar, maymun çiçeği virüsüne karşı da koruma sağlayabilmektedir.
Maymun Çiçeği (Monkeypox) Hangi Hayvanlardan Bulaşır?
Araştırmalara göre, bu virüs ip sincapları, ağaç sincapları, Gambiya keseli sıçanları, fındık fareleri ve primatlar gibi hayvan türlerinde bulunur. Ancak virüsün doğadaki dolaşımı hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Maymun Çiçeği (Monkeypox) İlk Ne Zaman Keşfedildi?
Maymun çiçeği virüsü ilk kez 1958 yılında laboratuvar hayvanları üzerinde yapılan araştırmalar sırasında maymunlarda tespit edilmiştir. Hastalığın adını da bu buluşa borçludur. İnsanlarda ise ilk vaka, 1968 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 9 yaşındaki bir çocukta görülmüştür.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü, enfekte olmuş bir hayvanın kanı, vücut sıvıları veya deri lezyonlarıyla temas yoluyla insanlara bulaşır. Ayrıca, enfekte bir kişiyle veya o kişinin kullandığı eşyalarla temas etmek de hastalığın yayılmasına neden olabilir. Damlacık yoluyla bulaşma ise, uzun süreli yüz yüze temas gerektirdiğinden özellikle aynı ortamı paylaşan bireyler, sağlık çalışanları ve aile üyeleri risk altındadır.
Maymun Çiçeği Virüsü Bebeklerde Görülür mü?
Enfekte annelerden plasenta yoluyla bebeklere bulaşma mümkündür. Bu durumda doğum sırasında veya doğum sonrası bebeklerde hastalık ortaya çıkabilir. Ayrıca, yakın temas yoluyla da anneden bebeğe virüs geçebilir.
Maymun Çiçeği Virüsünün Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği virüsü belirtileri, çiçek hastalığına benzer ancak genellikle daha hafif seyreder. Hastalığın kuluçka süresi genellikle 5 ila 21 gün arasında değişir. Ateş, yorgunluk, baş ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, sırt ve kas ağrıları yaygın semptomlardır. Cilt döküntüleri ise genellikle ateşin başlamasından sonraki 1 ila 3 gün içinde ortaya çıkar ve genellikle yüz, kollar ve ellerde görülür.
Belirtiler ve Semptomlar:
- Döküntü
- Ateş
- Kaşıntılı lezyonlar
- Lenf bezlerinde şişme (Lenfadenopati)
- Üşüme veya terleme
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Oral ve genital ülserler
- Boğaz ağrısı
- Kas ağrıları
- Öksürük
- Gözlerde kızarıklık (Konjonktivit)
- Kusma
- Işığa karşı hassasiyet
Hastalığın şiddeti, virüse maruz kalma süresi, altta yatan sağlık sorunları ve bağışıklık sistemi durumuna bağlı olarak değişebilir.
Çiçek Aşısı Maymun Çiçeği Virüsüne Karşı Etkili mi?
1980 yılına kadar düzenli olarak uygulanan çiçek aşısı, maymun çiçeği virüsüne karşı da etkili olabilir. Özellikle 1980 öncesi doğmuş ve çiçek aşısı olmuş bireylerin maymun çiçeğine karşı %85 oranında korunduğu bilinmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?
Bazı antiviral ilaçlar, maymun çiçeği virüsüne karşı etkili olabilir. Bunun yanı sıra, hastaların semptomlarını hafifletmek ve komplikasyonları önlemek amacıyla hastanede destekleyici tedavi uygulanır. Tedavi planı, hastanın genel sağlık durumuna ve varsa ek hastalıklarına göre şekillendirilmelidir.
Maymun Çiçeği Virüsünden Korunmak İçin Ne Yapılmalı?
- Virüs taşıma potansiyeli olan hayvanlarla temastan kaçınılmalı.
- Etler iyice pişirilmeden tüketilmemeli.
- Enfekte kişilerin kişisel eşyaları kullanılmamalı.
- Hastalık belirtileri gösteren kişilerle yakın temastan kaçınılmalı.
- Enfekte insan veya hayvanlarla temas sonrası el hijyeni sağlanmalı.
- Hasta bakımı sırasında kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalı.
