Klima gazı, soğutma sistemlerinin işleyişi için hayati öneme sahip bir gaz türüdür. Bu gaz, özellikle geniş kullanım alanları ve içerik çeşitliliği ile öne çıkar. Buzdolaplarında kullanılan gaz sistemleri gibi, klimalarda da termodinamik gaz sistemi bulunur. Kullanım öncesinde sıkıştırılıp genişletilen bu gaz, soğuma sürecine girer ve bir ısı değiştirici aracılığıyla kabin havasının sıcaklığını düşürür. Böylece havayı soğutarak klima gazı işlevini yerine getirir. Klima gazı, çeşitli seçeneklerle ve farklı hacimlerde tüplerde satılmaktadır. Kullanımının doğru yapılması oldukça önemlidir.
Klima Gazlarının Doğaya Zararı Var mı?
Ev tipi klima gazları, kontrollü üretim süreçleri sayesinde çevreye zarar vermeyen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, kullanımı çevre dostu bir seçenek olarak kabul edilir. Soğutucu gazlar; klima, ısı pompası ve buzdolabı gibi ısıtma ve soğutma ekipmanlarında işlem gazı olarak kullanılır. Bu cihazların içinde kapalı devre olarak dolaşan gazlar, soğutma ve ısıtma işlemlerini gerçekleştirir. Klima gazları, sistemlerin verimli çalışması için kritik bir rol oynar. Çeşitli gaz türleri arasında, klima sistemlerinde sıkça tercih edilen gazlar bulunur. Bu soğutucu akışkanlar, klima sistemlerinin etkin bir şekilde çalışmasını sağlar. Araçlarda kullanılan klimalar da iki ana türde gaz kullanır. Eski tip araçlarda genellikle R22 gazı tercih edilirken, daha yeni ve teknolojik sistemlerde R410 gazı kullanılır.
Klima Gaz Tipleri Nelerdir?
R22 Gazı: R22, uzun yıllardır klima sistemlerinde yaygın olarak kullanılan bir soğutucu gazdır. Ancak, R22’nin çevresel etkileri nedeniyle, 2020 yılından itibaren üretimi ve kullanımı kısıtlanmıştır. R22 gazı, ozon tabakasına zarar veren kloroflorokarbon (CFC) içermektedir. Bu nedenle, çevre dostu alternatifler geliştirilmiştir ve R22’yi kullanan eski klima sistemleri yerini yeni gaz tiplerine bırakmaktadır.
R32 Gazı: R32, modern klima sistemlerinde sıkça tercih edilen bir soğutucu gazdır. R32 gazı, enerji verimliliği yüksek ve çevre dostu bir seçenektir. Diğer gaz tiplerine göre daha düşük küresel ısınma potansiyeline (GWP) sahiptir. Ayrıca, R32’nin kullanımı, klima sistemlerinin performansını artırırken, çevresel etkilerini de azaltır. R32’nin tek bileşenli olması, geri dönüşüm ve yenileme süreçlerini de kolaylaştırır.
R290 Gazı: R290, propan bazlı bir soğutucu gazdır ve doğal bir hidrokarbon olarak bilinir. R290 gazı, çevre dostu ve düşük GWP değerine sahip olması nedeniyle tercih edilmektedir. Ayrıca, enerji verimliliği yüksek olan R290, hem soğutma hem de ısıtma performansında üstün sonuçlar verir. Ancak, R290 gazının yanıcı özellikte olması, kullanım ve güvenlik önlemlerini gerektirir.
R410A Gazı: R410A, çift bileşenli bir soğutucu gazdır ve R22’ye alternatif olarak geliştirilmiştir. R410A gazı, ozon tabakasına zarar vermez ve daha yüksek soğutma kapasitesine sahiptir. Bu özellikleriyle, yeni nesil klima sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, R410A’nın GWP değeri R32 ve R290’a göre daha yüksektir, bu nedenle çevresel etkileri göz önünde bulundurulmalıdır.
Klima gaz tipi seçimi, enerji verimliliği, çevresel etkiler ve performans kriterlerine göre yapılmalıdır. R22, eski ve çevreye zararlı bir gaz tipiyken, R32 ve R290 gibi yeni nesil gazlar, daha çevre dostu ve verimlidir. R410A ise yüksek performans sunan bir alternatiftir, ancak GWP değeri göz önünde bulundurulmalıdır. Klima sisteminiz için en uygun gaz tipini seçmek, hem enerji tasarrufu sağlar hem de çevresel etkileri minimize eder.
Klima Gazları Hakkında Bilmeniz Gerekenler
2018 yılında, ev tipi klimalarımızda çevreci R32 gazı kullanılmaya başlanmış ve 2020 yılı itibariyle tüm ev tipi klima modellerimizde bu gaz kullanılmaktadır. R32 ve R410A gibi soğutucu akışkanların birbirlerine göre çeşitli avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır.
R32, yanıcı bir soğutucu akışkandır. Ancak bu durum, evlerimizde yanıcı gazların yeni olduğu anlamına gelmez; zira yeni alınan buzdolabı ve derin dondurucularda da yanıcı R600A akışkanı bulunmaktadır. Bu konuda birkaç kez patlama haberleri yayıldı, ancak bu gazın tehlikeli olduğunu düşünmüyoruz. R32 yeni bir gaz olduğu için, üreticiler sistem dizaynına alışma sürecindedir. R32’nin piyasaya çıkışı, R410A ve R22 gibi gazların tamamen ortadan kalkması anlamına gelmez; özellikle merkezi VRF sistemlerde R410A kullanılmaya devam etmektedir. Bu nedenle, R410A klima tercih edenler uzun yıllar boyunca servis hizmeti ve gaz tedarik sorunu yaşamayacaktır.
Örneğin, Demirdöküm klimalarını GREE’ye ürettirirken, Baymak BDR Therma Group tarafından satın alınmış ve AUX firmasına üretim yaptırıyordu. Olefini markası iyi bir seçim olmakla birlikte, dış ünitede ses sorunları yaşayabiliyordu. GMCC kompresör kullanıcıları hayal kırıklığına uğratmıştır. Vestel ise tasarım açısından iyi adımlar atmış, ancak kumanda tasarımını beğenmediğimi belirtmeliyim; akıllı kumandalar sanki Vestel etiketi basılmış gibi görünüyor. Bu bir eleştiri olarak algılanmamalı.
R32 Soğutucu Gazı, birçok klima ve ısı pompası uygulamasında güvenle kullanılabilir. R32 gazının kimyasal ismi difluorometan olarak bilinir. Çalışma basınçları R410A gazına benzese de, R32 gazı R410A’dan daha fazla ısı taşıma kapasitesine sahiptir. R32, %60 daha fazla verimlilik sunar ve düşük GWP (Küresel Isınma Potansiyeli) değerine sahiptir. Ayrıca, ısıl taşıma miktarının yüksek olması nedeniyle, aynı kapasitede %30 daha az gaz kullanılmaktadır.
Klima sistemlerinde genellikle R410A ve R32 gazları kullanılmaktadır. R32, yeni nesil klimalarda tercih edilirken, R410A daha eski model klimalarda yaygındır. Çok eski klimalarda ise R22 gazı kullanılmıştır, ancak R22 gazının kullanımı önemli ölçüde azaltılmaya çalışılmaktadır.
